Oog van Osiris / Bijgeloof

Er bestaan veel zaken die Maltezers doen of laten vanwege een bijgeloof. Één van de bekendste daarvan is het schilderen van de ogen van Osiris op bootjes. Zonder die oogjes gaan veel vissers de zee niet op.

In de haventjes van Malta liggen vaak vissersbootjes in de primaire kleuren; rood, geel en blauw. Deze bootjes worden Luzzu of Dghasja genoemd. Op de voorsteven van de bootjes zijn meestal oogjes geschilderd. Deze stellen de wakende ogen van Osiris voor. Boten van dit soort ogen voorzien is een eeuwenoude traditie die voortkomt uit een bekende mythe uit het oude Egypte. Door middel van mythen als deze werden het leven en de elementen voor de normale mensen begrijpelijk gemaakt.

Osiris was een Egyptische god, zijn geliefde was Isis. Zijn broer Seth was geen god en was jaloers op Osiris. Door middel van een list wist hij Osiris in de val te lokken. Hij werd in een kist in de Nijl gegooid. Isis ontdekte echter waar Osiris was aangespoeld en verstopte de kist met zijn lichaam in het riet langs de oevers van de Nijl. Hierop werd Seth zo kwaad dat hij het lichaam in veertien stukken scheurde en het over heel Egypte verspreidde. Isis vond alle delen, behalve het geslachtsdeel, terug. Door middel van Magie wist ze echter zwanger te geraken. Uit deze zwangerschap kwam Horus voort. Het lichaam van Osiris werd gebalsemd en ontving het eeuwige leven. Osiris bleef god van de onderwereld, hij waakte over de doden en levenden. De Egyptenaren geloofden dat ze na hun dood één werden met Osiris en dus onsterfelijk zouden worden.

De Maltezers geloven dat de ogen van Osiris de duivel afschrikken. Veel Maltezer vissers gaan de zee niet op wanneer er geen oogjes op de boot zijn getekend. Al raakt deze traditie steeds sneller in onbruik. De bootjes zelf zijn meestal vernoemd naar een heilige.

Vaak wordt gemeld dat de ogen op de bootjes niet de ogen van Osiris voorstellen, maar de ogen van Horus of Ra. Dat is onjuist.

Andere bijgeloven

Maltezers kennen nog veel meer bijgeloven:

Om het ongeluk uit te sluiten, hebben paarden die koetsen trekken vaak rode kwastjes aan het hoofdstel hangen.
In de torens in de voorgevel van kerken hangen vaak twee klokken die elk een verschillende tijd aangeven. De klok met de onjuiste tijd is er om de duivel te misleiden. Doordat de duivel hierdoor niet weet hoe laat de kerkdienst begint of eindigt, krijgt hij niet de kans kerkgangers te verleiden. Tegenwoordig geeft de klok in de linker toren overigens vaak de datum aan en die op de rechter toren de tijd.
De daken van sommige huizen zijn voorzien van stierenhoorns. Deze zijn er om de duivel af te schrikken. Vaak zijn ze bij beelden van heiligen geplaatst en ze wijzen altijd naar buiten.
Op dagen dat hun kinderen een belangrijk examen moeten afleggen, dragen moeders nooit groene kleding. Tijdens zo'n examen schrijft elke leerling op zijn beurt JMJ - Jezus, Maria, Jozef - in de linker bovenhoek van het examen.
Buschauffeurs schrijven vaak de woorden Verbum Dei Caro Factum Est in hun bus, om aan te geven dat het lot van de passagiers eigenlijk in handen van God ligt. De Maltezers vergeten dan ook nooit een kruisje te slaan bij aanvang van de busrit.

Sint Maarten

Niet echt een bijgeloof, maar meer een traditie die we zowel op Malta als in Nederland kennen, is de viering van Sint Maarten, of in het Maltees Jum San Martin. De dag wordt meestal gevierd op de zondag die het dichtst bij 11 november ligt. Vroeger hingen de Maltese kinderen dan voor het slapen gaan een tas aan hun bed. Als ze de volgende dag wakker werden, vonden ze de tas vol cadeautjes of een tas vol met kolen, afhankelijk van hun gedrag. Tegenwoordig krijgen de kinderen op school een tas, Il-Borża ta' San Martin. Deze zit vol met seizoensvruchten. De kinderen zingen rijmpjes als:

Ġewż, Lewż,
Qastan, Tin
Kemm inħobbu lil San Martin

Het rijmpje betekent zoiets als: Walnoten, amandelen, kastanjes, vijgen. Oh, wat houd ik van sint Maarten.