Preuts Malta

Malta is de minst seculiere staat van Europa. Het land staat niet bekend om haar liberale opvattingen over ethische kwesties, zoals euthanasie, abortus, prostitutie, (homo)huwelijk en drugsbeleid. Dit is vooral te wijten aan het feit dat het land erg gelovig is; de traditionele kerk en kerkgang spelen nog een belangrijke rol in de Maltese samenleving en het katholicisme wordt met ongekende toewijding en devotie beleden. De kerk heeft een conservatieve kijk op ethische kwesties. Bovendien heeft de kerk in Malta veel invloed op het politieke beleid van het land, waardoor wetswijzigingen waar het volk behoeft aan heeft, maar waarover in de bijbel andere zaken staan, niet worden doorgevoerd. Een groot deel van de jongere generatie staat positief tegenover liberalisering. Veelal uit praktische overwegingen. Op deze pagina bespreken we een aantal van de opvattingen in ethische kwesties, die afwijken van zaken die wij in West-Europa 'normaal' vinden, maar die in Malta als immoreel worden beschouwd.

Echtscheiding

Op Malta was echtscheiding tot 1 oktober 2011 niet toegestaan. Samen met De Filippijnen was Malta het enige land ter wereld waar dit niet kon. Dit had tot gevolg dat wanneer een relatie duurzaam verpest was, veel mensen het er maar bij lieten zitten. Ze gingen gescheiden leven, terwijl ze nog getrouwd waren. Soms vonden ze een andere partner en leefden ze daarmee verder, zonder dat ze met diegene konden trouwen.

Maltezers gaan van oudsher pas samenwonen nadat ze getrouwd zijn. Het is natuurlijk goed voor te stellen dat partners op elkaar afknappen als ze ineens elke dag met elkaar opgescheept zitten en met de minder leuke kanten van hun wederhelft worden geconfronteerd. Dit vormt dan ook de oorzaak van veel relatieproblemen. Maar zoals gezegd kon het huwelijk niet ontbonden worden.

In sommige gevallen was het mogelijk een huwelijk te annuleren, maar daarvoor is de tussenkomst van de rechter nodig. Dan moest worden bewezen dat de partners het belang en de rechten en plichten die een huwelijk met zich meebrengt niet konden overzien op het moment dat zij in het echt verbonden werden. In zo'n geval werd het huwelijk dus niet ontbonden, maar geannuleerd. Wat betekent dat het voor de wet eigenlijk nooit bestaan heeft. Helaas had de kerk ook inspraak in de gang van zaken. En aangezien de kerk tegen echtscheiding is, werden huwelijken zelden geannuleerd. Soms was het wel mogelijk om in het buitenland te scheiden. Bijvoorbeeld als een Maltees getrouwd was met iemand van buitenlandse afkomst. Die scheidingen werden wel erkend door de burgerlijke stand.

Op 28 mei 2011 werd een referendum over het toestaan van echtscheiding gehouden op Malta. Bij deze volksraadpleging stemde 52% van de stemgerechtigden (de opkomst was 72%) voor het toestaan van echtscheiding. In de moderne plaatsen, zoals Sliema, was de bevolking overwegend voor echtscheiding. Op Gozo was men overwegend tegen. Met de uitslag van het raadgevend referendum is het parlement aan de slag gegaan. Hoewel minister-president Lawrence Gonzi in het parlement tegen de echtscheidingswet stemde, werd uiteindelijk de wil van het volk gerespecteerd. Een meerderheid (52 voor, 11 tegen, 5 onthouding) van afgevaardigden in het parlement stemde op 25 juli 2011 voor de echtscheidingswet. Daardoor werd het mogelijk om vanaf 1 oktober 2011 een burgerlijk huwelijk te beëindigen.

Op de eerste dag waarop echtscheiding mogelijk was, werden er direct elf aanvragen voor echtscheiding ingediend. Op 21 oktober 2011 werd de eerste echtscheiding uitgesproken door de rechtbank. Hierbij ging het om twee ex-partners die al 21 jaar gescheiden leefden. In het eerste jaar dat de wet van kracht was, werden 512 aanvragen gedaan voor echtscheiding. Daarvan werden er 247 door de rechtbank goedgekeurd.

Een verbod op echtscheiding lijkt erg ouderwets. Hoewel in Nederland echtscheiding vanaf 1792 mogelijk is, was dit bij ons tot in 1972 ook erg moeilijk. Vaak moest er een formele grond worden gecreëerd (meestal het veinzen van overspel) waarop de rechter de echtscheiding kon goedkeuren. Vanaf 1971 is echtscheiding alleen mogelijk als een relatie duurzaam ontwricht is.

Godslastering

Mensen die zich schuldig maken aan blasfemie, begaan in Malta een strafbaar delict. In de praktijk bestaat de lastering waarvoor gestraft wordt veelal uit schelden in dronken toestand. Jaarlijks worden 2000 mensen aangehouden voor dit feit. De meeste van hen krijgen een kleine boete (€ 11,65), een derde van dit aantal moet ook daadwerkelijk voor de rechter verschijnen en loopt het risico te worden veroordeeld tot een gevangenisstraf met een lengte van drie maanden.

Naturisme

Naturisme is niet toegestaan. Ook topless zonnen mag in principe niet in Malta. Mensen die het toch doen, lopen het risico hiervoor te worden beboet.

Samenwonen

Conservatieve mensen zien samenwonen als een soort 'proefhuwelijk', dat gedoemd is te mislukken, omdat de zegen van God er niet op rust. Ze zijn bang dat mensen die samenwonen seks voor het huwelijk hebben. Een grote zonde op Malta. Toch besluiten veel jongeren samen te gaan wonen. Als ze daar het geld voor hebben tenminste. Maltezers wonen namelijk vaak tot op hoge leeftijd (30+) bij hun ouders, omdat het hen aan de financiële middelen voor een eigen woning ontbreekt. In de praktijk betekent dit dat de jongen het meisje bij haar ouders ophaalt en 's avonds weer veilig terugbrengt.

Homohuwelijk

Homoseksualiteit wordt in Malta wettelijk geaccepteerd sinds 1973. Discriminatie op basis van geaardheid is verboden sinds 2004 en sinds 2002 mogen openlijk homoseksuelen dienen in het leger. Het trouwen met iemand van hetzelfde geslacht, is in Malta echter pas vanaf 1 september 2017 toegestaan. Daarvoor vertrokken gay-koppels vaak naar het buitenland om aldaar te trouwen. Dergelijke huwelijken worden sinds april 2014 erkend door de Maltese overheid. Sinds april 2014 is het ook mogelijk een burgerlijke overeenkomst (soortgelijk aan het geregistreerd partnerschap dat in Nederland bestaat) aan te gaan met iemand van hetzelfde geslacht. Hier kunnen dezelfde rechten en status aan worden ontleend als aan het huwelijk. Tegelijk met het toestaan van het homohuwelijk per 1 september 2017, veranderden ook een aantal andere wetten, die niet specifiek de LGTB-gemeenschap dienen. Daardoor kan per die datum bijvoorbeeld worden gekozen van welk van de ouders (of beiden) een kind de achternaam gaat dragen en worden per kind niet een 'vader' en een 'moeder' geregistreerd, maar twee 'ouders'. Overigens is een huwelijk tussen twee personen van hetzelfde geslacht alleen mogelijk voor de trouwambtenaar. Een dergelijk huwelijk kan absoluut niet in de kerk worden voltrokken.

Abortus

Malta is het enige land binnen de EU waar er een verbod bestaat op abortus. Zowel de meerderheid van de Maltese bevolking als de regering veroordelen elke inbreuk op het levensrecht van het ongeboren kind. Abortussen worden nu veelal uitgevoerd in het buitenland. Hoewel er gevangenisstraffen van 18 maanden tot drie jaar kunnen worden opgelegd voor het meewerken aan abortus, wordt er in de praktijk niet vervolgd wanneer bijvoorbeeld het leven van de moeder in gevaar komt als er geen abortus wordt uitgevoerd of als de zwangerschap door een strafbaar feit veroorzaakt is.

Euthanasie

Actieve levensbeëindiging is in Malta in alle gevallen strafbaar.