Crafts Centres

Ta' Qali Crafts Village

Voor toeristen die authentieke souvenirs uit Malta willen kopen, is er een aantal Crafts Centra (ambachtscentra) op Malta en Gozo ingericht. Officieel bestaan deze centra ter ondersteuning van kleine bedrijven. Hoewel het leuk kan zijn om even in zo'n centrum rond te kijken, zijn ze toch vooral ingericht om toeristen de mogelijkheid te bieden (veel) geld te spenderen aan de aankoop van souvenirs. Mensen worden gelokt met kleine demonstraties over hoe de producten gemaakt worden en voelen zich daardoor min of meer verplicht een soortgelijk product te kopen in de winkel van het betreffende fabriekje. Hoewel natuurlijk niemand gedwongen wordt om iets te kopen, zijn de centra eigenlijk een soort 'tourist traps'. De Maltezers zelf zullen hun inkopen er niet snel doen. Eigenlijk is het net zoiets als de manier waarop wij in Nederland boerenkaasklompen, tulpenbollen en Goudse kaas proberen te slijten aan Aziaten. In sommige reisgidsen worden de crafts centres aangeprijsd als 'typisch Maltezer handwerkerdorpjes'. Dat is onzin. De dorpjes zijn opgezet voor toeristen. De spulletjes die er te koop zijn, zijn elders op Malta ook te koop. Anders dan verwacht, zijn de prijzen van de producten in de crafts centra best redelijk. Een bezoek aan een ambachtsdorpje is tijdens meerdaagse excursiereizen vaak een verplicht nummer.

Ta' Qali Crafts Village

Het grootste crafts centre is Ta' Qali Crafts Village (Villaġġ ta' l-artiġjanat Ta' Qali), dat centraal op Malta ligt in de omgeving van Mdina. De werkplaatsen en winkeltjes zijn gevestigd in de verlaten barakken en hangars van het militaire vliegveld Ta' Qali, dat door de Britse RAF werd aangelegd in de Tweede Wereldoorlog en dat tot in april 1968 in gebruik was. Op dit deel van de luchthaven verbleef bijvoorbeeld de Australische luchtmacht (No. 75 Squadron RAAF) tot halverwege de jaren 50. Tegenwoordig worden er ambachten bedreven door zilversmeden (filigraan), glasblazers, pottenbakkers, smeden, beeldhouwers, houtbewerkers, juweliers en kantklossters. Naast de handgemaakte producten zijn er allerlei souvenirs verkrijgbaar, zoals T-shirts, handdoeken, dranken, wijn, noga, koelkastmagneten, natuurproducten, olijven, kappertjes, honing, marmelade en zeep. Hoewel het lijkt alsof de producten in het crafts centre zelf gefabriceerd worden, is dat in werkelijkheid vaak niet zo. Veel producten zijn elders in Malta gemaakt of bevatten slechts deels Maltese ingrediënten. Het kant dat er te koop is, komt bijvoorbeeld gewoon uit de fabriek in een lagelonenland en is nooit (!) handgemaakt op Malta. Nadat het centrum enigszins in verval was geraakt, is het in het voorjaar van 2019 flink vernieuwd. Naast de oude barakken, staan nu ook veel nieuwe gebouwen. Het voetgangersvriendelijke gebied, heeft inmiddels de afmeting van een klein outletcentrum.

Het crafts centre te Ta' Qali is openbaar toegankelijk. De meeste winkeltjes zijn geopend van maandag tot en met vrijdag van 09:00uur tot 18:00uur en op zaterdag en zondag van 09:00uur tot 12:00uur, al hanteren sommige winkeltjes andere openingstijden. De entree is gratis en voor de doorlopende demonstraties hoeft niet betaald te worden. Ook geldt er geen aankoopverplichting.

Kant

Zoals hierboven gemeld, wordt er in de ambachtscentra geen echt kant verkocht. Elders in Malta is echt kant wel verkrijgbaar. De Maltese naam voor kant is 'bizzilla'. Het kant wordt gemaakt sinds de zeventiende eeuw, maar het ambacht werd in de daarop volgende eeuwen slechts door een handjevol vrouwen op Gozo bedreven. Aan het begin van de negentiende eeuw werden er kantklossters uit het Italiaanse Genua gehaald om het ambacht nieuw leven in te blazen. Het Maltese kant lijkt dan ook op het kant uit Genua. Vaak is in het Maltese kant een Maltees kruis verwerkt. Het kant wordt gemaakt met heel veel draden aan klosjes. Het motief dat gemaakt wordt, wordt overgenomen van papier op een kussentje waarin spelden worden geprikt. 'Ghazel' noemt men deze techniek in Malta. Vooral op Gozo bestaat de kans om echte kantklossters te treffen. Het werk is dermate arbeidsintensief dat de aankoop ervan een dure aangelegenheid kan worden.

Glaswerk

Van de spullen die in de crafts centres worden verkocht, is het glaswerk uit de glasblazerijen voor velen het meest de moeite waard om aan te schaffen. Het glaswerk is zeer kleurrijk en het zijn vaak kunst- of gebruiksvoorwerpen (vazen, sieraden, beeldjes, kerstballen) die ook als sierstuk alleen of als presse-papier gebruikt kunnen worden. Het glasblazen is geen ambacht met een lange traditie in Malta. Het eerste glasatelier opende pas in 1968. Desondanks is het glaswerk van Malta vrij beroemd. Voorbeelden van het glaswerk zijn te vinden op de websites van Mdina Glass en Phoenician Glass.

Handwerkdorpjes op Gozo

Op Gozo zijn ook enkele craft centra aanwezig. Het 'Gozo Citadel Crafts Centre' is gevestigd in een oude gevangenis binnen de citadel van Victoria. Hier is vooral kunst en handwerk van het eiland Gozo te vinden. De kleine versie van het Ta' Qali Crafts Centre op Gozo is het Ta' Dbiegi Crafts Village. Dit dorpje is te vinden wanneer vanuit Victoria, in westelijke richting, naar San Lawrence (richting Gharb) wordt gereden. Op deze plek worden vrijwel dezelfde artikelen als in de vestiging op Malta verkocht.

Bereikbaarheid

Ta' Qali Crafts Village is bereikbaar met de bus vanuit Valletta. Bus 56 rijdt rechtstreeks naar het dorpje.