Manoel Theatre

Het Manoel Theatre (of Teatru manoel) te Valletta is de enige echte theaterzaal in Malta. Het oorspronkelijke theater werd in het jaar 1731 in tien maanden tijd gebouwd en kreeg de naam Teatro Pubblico. Momenteel is het één van de oudste nog voor de oorspronkelijke doeleinden gebruikte theaters van Europa. De zaal is hoefijzervormig en lijkt veel op beroemde theaters als La Scala in Milaan en Teatro Massimo in Palermo. De zaal is beroemd om haar geweldige akoestiek en telt 623 zitplaatsen. De meesten daarvan zijn zaalplaatsen op parterreniveau. Daarboven bevinden zich vier verdiepingen met in totaal 67 rijk gedecoreerde houten loges, waarvan de meeste vier zitplaatsen bieden. Bijzonder is ook het prachtig geschilderde plafond, dat ondanks dat het vlak is, de indruk wekt koepelvormig te zijn.

Naarmate de heerschappij van de ridders van de Johannieterorde over Malta voortduurde, nam de behoefte aan amusement voor de gegoede bewoners van Valletta toe. Om in die behoefte te voorzien liet grootmeester António Manoel de Vilhena in 1731 het theater – dat pas in 1866 (toen het de titel Theater Royal verloor) naar hem vernoemd zou worden – bouwen. De zaal was destijds sober ingericht en had een lager plafond. Op 9 januari van het jaar 1732 vond in de schouwburg de eerste voorstelling plaats. Het klassieke drama Merope van de Italiaanse auteur Scipione Maffei (1675 – 1755) stond op het programma en het werd opgevoerd door een aantal ridders. Na het opvoeren van dit stuk, specialiseerde het theater zich in opera's en Franse dramastukken.

Het Manoel Theatre tijdens repetities

In 1812 vond de eerste grote verbouwing van het pand plaats. Onder leiding van de Britse Sir George Whitmore, kreeg de zaal zijn huidige vorm, waarbij de balkons meer rondom het podium zijn gevormd en werd het plafond verhoogd, waardoor er een extra verdieping aan loges kon worden toegevoegd. In 1844 was het ene Saverio Giorgio Ercolani die de beschilderingen op de panelen van de loges aanbracht. Ook het vergulden van het interieur nam hij voor zijn rekening.

Doordat theater een steeds populairder tijdverdrijf vormde en de vraag naar zitplaatsen navenant toenam, moest het gebouw steeds verder worden uitgebreid. Na 120 jaar actieve dienst, kon het theater de vraag echt niet meer aan en werd er ter vervanging van het Manoel Theatre een nieuw theater gebouwd nabij de entree van Valletta. Hierdoor werd het theater niet langer gebruikt voor de doeleinden waarvoor het gebouwd was. Zwervers betrokken het pand om er te overnachten. Ook vond er een brand plaats. In het begin van de twintigste eeuw werd de schouwburg hersteld. Er werden weer voorstellingen opgevoerd. Toch verloor het de concurrentieslag met het veel grotere Royal Theater. Tot de oorlog werd het daarom gebruikt als dansruimte en filmtheater.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog vormde Valletta een belangrijk doelwit voor vijandelijke Duitse en Italiaanse bommenwerpers. Hierdoor raakten veel gebouwen beschadigd, waardoor veel mensen dakloos raakten. Velen van hen vonden toevlucht in het Manoel Theatre. Het theater werd in het jaar 1944 echter zelf ook deels verwoest. Het Royal Theater (It-Teatru Rjal) raakte zelfs onherstelbaar beschadigd tijdens de bombardementen en werd nooit herbouwd. In de ruïnes ervan, worden sinds 2013 weer openluchtvoorstellingen gegeven.

Na de oorlog werd het Manoel theater weer opgebouwd. Experts vanuit heel Europa bemoeiden zich met het herstel ervan. Daardoor werd het theater weer heel nauwkeurig herbouwd, zodat er sinds het december 1960 weer stukken kunnen worden opgevoerd. De eerste voorstelling die in het herbouwde theater plaatsvond, was de komisch romantische balletvoorstelling Coppélia (of Het meisje met de ogen van glazuur) door de Britse Rambert Dance Company. Sindsdien kent het theater een min of meer continue programmering. Omdat Malta niet beschikt over een professioneel toneelgezelschap, worden veel van de voorstellingen in het theater opgevoerd door amateurs. Ook worden er wereldberoemde andere voorstellingen opgevoerd door buitenlandse gezelschappen. Daarnaast treedt het Maltees Concertgebouworkest (Orkestra Nazzjonali) regelmatig op in het theater.

Hoewel het theater van de buitenzijde nauwelijks opvallend is, ziet het interieur er prachtig uit. Het plafond van de zaal is hoog en de zaal heeft, boven de parterre, vier verdiepingen met loges die met houtsnijwerk zijn versierd. In de zaal hangt een sfeer die van een echt theater verwacht mag worden. Indien het bijwonen van een voorstelling tot de mogelijkheden behoort, is dat dan ook echt aan te bevelen. Zeker voor mensen die in dit soort cultuur geïnteresseerd zijn. Het theater beschikt over een museum en er zijn twee restaurants binnen het pand gevestigd. Vooral het De Vilhena-restaurant is uniek. In het lunchrestaurant op de binnenplaats kan degelijk geluncht worden.

Het theater is gevestigd aan de Triq it-Tijatru (Old Theatre Street) te Valletta. Het is erg eenvoudig te vinden. Wanneer vanuit de richting van het busstation de hoofdstraat van Valletta (de Republic street) wordt gevolgd, wordt op een gegeven moment het plein voor het Grand Masters Palace bereikt. De straat aan het begin van het plein linksaf is de Triq it-Tijatru. Het Manoel theatre is aan deze straat na een eindje lopen te vinden aan de rechterhand. Valletta is vanaf het gehele eiland makkelijk te bereiken met de bus. Veel bussen hebben Valletta als begin- of eindpunt.

Op het internet heeft het theater een eigen website; www.teatrumanoel.com.mt.